Popeth yn dod yn aeddfed yn gynharach nag arfer eleni: rwyf i wedi bod wrthi drwy'r dydd yn troi tomatos yn saws a mafon yn sorbe. (Sorbe mafon! anhygoel o flasus - anghofia'r hen gyrens duon - tan y flwyddyn nesaf.)
Rhyw fath o hud yn perthyn i goginio - neu baratoi - fel hyn; cael newid rhywbeth ffres yn rhywbeth a blas dyfnach fydd yn para am fisoedd (wel, nid y sorbe.)
Ac mae'r coed cnau i'w gweld yn dod run fath: chawsom ni ddim cnau cyll eleni chwaith oherwydd bod y gwiwerod yn byw'n agosach na ni ac yn well ddringwyr, ond mae ambell i gneuen Ffrengig wedi cwympo o'r goeden yn barod.
Fel hyn maen nhw i fod: y clawr glas o gwmpas y gneuen yn dechrau pydru ac yn agor yng ngwres yr haul. Os bydd gormod o law mae'r clawr yn pydru heb agor, y gneuen yn edrych yn fochaidd a bydd hi ddim yn cadw'n dda. Wedyn bydd gwyntoedd yr hydref yn dod â'r cynhaeaf i lawr a bydd rhaid dodi menig rwber i gasglu'r cnau o'r borfa. Mae'r hyn sydd y tu fewn i'r clawr ac yn aros ar y cnau yn troi dy ddwylo di'n ddu bits.
Yn yr hydref hefyd daw'r castanau. Y Rhufeiniaid ddaeth â'r rhain i Sbaen, e.e. ar safle'r mwynfeydd aur yn Las Médulas yn León mae cannoedd ohonyn nhw, a rhai ohonyn nhw'n hen iawn, os nad cweit yn 1800 o flynyddoedd.
Mae arwyddion ym mhobman yno yn gwahardd ymwelwyr rhag casglu'r cnau: mae'n debyg bod trigolion y pentref wedi llwyddo i gadw'r hawl yma pan drowyd y mynydd yn Safle Treftadaeth Byd gan UNESCO. Ond mae digon o lefydd eraill yng ngogledd Sbaen lle byddwch yn gweld coed castanwydd wedi eu hangofio yng nghanol yr eithin, a go brin y byddai neb yn eich erlyn am gasglu'r rheiny.
No comments:
Post a Comment