Yn ystod y daith i Luarca a'r Bierzo, aethom ni dipyn i'r de o Lugo i ymweld â safle hanesyddol unigryw. Mae pentref bychan Bóveda ar ganol ardal amaethyddol, ar hyd cyfres o lonydd cul ac yna culach. Ond yno mae adeilad sydd yn uno traddodiadau addoli'r Celtiaid, y Rhufeinwyr, a'r Iberwyr diweddarach.
Dyma fwa pedol (fel rhan o adeilad) hynaf y penrhyn Iberaidd. Mae'n siâp sy'n cael ei chysylltu gyda'r Mwriaid, ond fe godwyd hwn ganrifoedd cyn iddyn nhw gyrraedd. Drwyddo mae cael mynediad i lawr isaf teml a fu unwaith yn adeilad deulawr, yn '
nymphaeum' cysegredig i Cibeles, duwies Rufeinig cnydau grawn a mamolaeth.
Mae'r piler hwn, a'r lluniau celfydd o blanhigion ac anifeiliad, yn dod o ganol y traddodiad Rhufeinig. Ond mae yna gerfluniau o ddawnswyr hefyd, na lwyddais i gael llun dderbyniol ohonyn nhw. Mae'n amlwg werth eu gweld bod rhain yn perthyn i oes y 'barbariaid' yn hytrach na Rhufain, pan oedd nifer o lwythau o dras Celtaidd yn y rhan yma o'r byd.
Yng nghanol y llawr mae pwll wedi'i adeiladu o gerrig hirsgwâr, ac mae'r pileri ar bob cornel o'r pwll.
Ar ôl cwymp Rhufain fe gafodd y teml ei droi'n eglwys Gristnogol gan y Fisigothiaid, ac fe gafodd y llawr uchaf ei ddefnyddio fel eglwys hyd y 18fed ganrif.
Does yno ddim arwydd bod Bóveda wedi bod yn lle pwysig erioed, ond eto mae gyda'r pentref yr adeilad hardd yma: ydy hynny'n awgrymu bod llawer o lefydd tebyg wedi eu colli dros y canrifoedd wrth i grefydd ac arfer y boblogaeth newid?
Os ydych chi am weld y lle, rhaid dilyn yr heolydd bach i'r pentref (dim ond ryw 15km o Lugo), mynd i'r swyddfa wybodaeth a gofyn. Bydd y gofalwr yn dod gyda chi i ddatgloi, ac yn aros nes eich bod chi wedi gweld digon. Mae'r cwbl yn rhad ac am ddim, ac ych chi'n cael tynnu lluniau hefyd, ond heb flash. Mae archaeolegwyr yn dal i weithio ar hanes y deml, felly mae'n bosib y cewch chi fwy o wybodaeth na ches i.
No comments:
Post a Comment