Symud i Sbaen o Wlad Pwyl

Prin y gallwch chi edrych ar y newyddion heb weld bod naturiaethwyr yn rhywle yn mynd i ail-gyflwyno rhyw anifail i ardal lle diflannodd ei gyndadau ganrifoedd yn ôl. Bleiddiaid yn yr Alban, y quebrantahuesos (gypaetus barbatus - fwltur anferth sy'n bwyta esgyrn) yn y Picos de Europa, ac yn awr ychydig i'r de-ddwyrain o fan hyn yn y Cordillera Cantábrica, buail.
A dydyn ni ddim yn sôn am anifail a ddiflannodd oherwydd pwysau amaeth na diwydiant pobl yn ystod y ganrid neu ddwy ddiwethaf. Mae buail yn ymddangos yn y lluniau o fewn ogofau a wnaethpwyd 16000 o flynyddoedd yn ôl, ac mae'n debyg bod yr olaf un wedi diflannu o ogledd y penrhyn Iberaidd tua diwedd y mileniwm cyntaf.
Dim ond yng Ngwlad Pwyl mae buail Ewrop yn byw heddiw, a hyd yn oed fanna mae'r boblogaeth wedi cael ei hadfer yn wyddonol. Ond yn awr mae saith o fuail Pwyl wedi cyrraedd tir mynyddig sy'n perthyn i bentref San Cebrián de Mudá yn ardal Palencia. Mae gyda nhw hawl perffaith i grwydro 20 hectar o dir agored a choedwig, a byddan nhw'n cael eu hastudio'n fanwl i weld beth maen nhw'n ei fwyta a sut maen nhw'n byw.
Dau fwriad sydd i'r arbrawf: helpu adfer y bual ar lefel Ewrop, a phenderfynu a fyddan nhw'n fwytawyr digon da i glirio prysgwydd a thorri ar y nifer o danau sydd ar y mynyddoedd ym mhob ran o Sbaen.

Un amheuaeth sydd gyda fi am hynny: drwy'r haf rŷn ni'n gweld gwartheg ar y mynydd serth yma, i ddangos ond un. Dwi ddim yn siŵr a fydd buail yr un mor saff ar eu traed ar lethrau'r Picos.