Mae gweld ar y newyddion hanes y llongau o wahanol wledydd yn ceisio cyrraedd porthladd Gaza er gwaethaf gwarchae Israel yn dwyn i gof gweithredoedd tebyg yn ystod Rhyfel Sbaen.
Yn ystod misoedd cyntaf 1937, pan oedd rhyfela ar hyd yr arfordir gogleddol i'r dwyrain o Oviedo, roedd pobl Bilbo a dinasoedd eraill Gwlad y Basg yn newynu ac yn rhedeg allan o arfau. Bryd hynny roedd y busnes o fewnforio ac allforio bwyd yn cael ei wneud gan longau, a digwydd bod roedd o leiaf pedair o'r llongau yma o dan reolaeth capteiniaid o Gymru: y tri David Jones - Jones y Tato, Jones y 'Corncob', a Jones 'Ham and Chips', a Capten Roberts. Roedden nhw'n aros ym mhorthladd St Jean de Luz yn ardal Basgaidd Ffrainc, a llynges Franco yn eu cadw nhw rhag cyrraedd Bilbo.
Ond cyrraedd y gwnaethon nhw: y cyntaf i'r lanfa oedd y Capten Roberts a'r Seven Seas Spray, oedd yn cario bwyd o Valencia, ardal arall oedd o hyd ym meddiant y Weriniaeth ar y pryd. Gyda fe oedd ei ferch Fifi, oedd yn gweithio ar y llong yn hytrach nag aros gartref. Mae'n siwr bod rhai o'r llongau'n cario gynau hefyd, ond gyda'r pwysau mawr oedd ar ochr Franco (byddin a llu awyr yr Almaen) ni fyddai wedi gwneud lot o wahaniaeth.
Wythnos ar ôl i'r Seven Seas Spray dorri'r gwarchae, fe fomiwyd hen brifddinas y Basgwyr, Gernika, yn rhacs gan yr Almaenwyr.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Difyr, diolch.
ReplyDeletePen-blwydd hapus hwyr - mae'r fabada yn swnio fel fy math i o fwyd.
Diolch Rhys
ReplyDeleteFe fydda'i'n rhoi'r rysait am y fabada traddodiadol cyn bo hir.