Iaith ar Waith

Mae llys cyfansoddiadol Sbaen wedi cadarnhau deddf Astwraidd yn ymweud â defnyddio'r iaith Astwreg, neu 'bable'. Mae'r penderfyniad - neu'r rhan ohono a gyhoeddwyd heddiw - yn golygu bod yn rhaid i'r llywodraeth daleithiol ymdrin â llythyron sydd wedi eu sgrifennu yn Astwreg. Fawr ddim, meddech chi, ond y ffaith yw nad oedd gan yr iaith gynt dim statws swyddogol sicr o fewn y gyfundrefn Sbaeneg. Roedd hi siŵr o fod yn help i'r achos fod awdur y gŵyn a arweiniodd at y penderfyniad yma ei hunan yn gyfreithiwr, ac yn gweithio i'r llywodraeth daleithiol.
Yn wahanol i ieithoedd Euskadi, Catalunya, a Galicia, dim ond yn ddiweddar mae pobl wedi bod yn ymgyrchu am yr hawl i ddefnyddio'r iaith ymhob agwedd o'u bywydau. Cyn hynny, rhywbeth 'diwylliannol' neu draddodiadol oedd hi i'r rhan fwyaf o bobl yma.
Mae ymateb y darllenwyr/gwrandawyr i'r penderfyniad wedi bod yn od o debyg i'r hyn rwy'n cofio ei ddarllen yn y Western Mail flynydde'n ôl ynglŷn â'r Gymraeg. Rhai'n ei weld fel cam pendant tuag at statws swyddogol cyflawn, eraill yn cwyno am y pris o gael popeth yn ddwyieithog, eraill wedyn yn meddwl ei fod yn gam tuag at y gorffennol yn lle ymuno â'r byd mawr a'r llu o wledydd lle mae pobl yn siarad Sbaeneg.
Bydd rhaid inni aros i weld adroddiad y llys yn ei grynswth cyn cael gwybod a oes na newid mawr yma.